نەوتی هەرێم جێگەی خۆی لە داهاتی عێراقدا دەکاتەوە

25.12.2025
جەماوەر نیوز
وەزارەتی نەوت ئاماری تشرینی دووەم بڵاودەکاتەوە؛ نەوتی هەرێم جێگەی خۆی لە داهاتی عێراقدا دەکاتەوە
وەزارەتی نەوتی عێراق لە نوێترین ڕاگەیێندراویدا، ئاماری هەناردە و داهاتی نەوتی بۆ مانگی تشرینی دووەمی ڕابردوو بڵاوکردەوە، کە تێیدا بۆ یەکەمجار پاش ماوەیەکی درێژ، نەوتی هەرێمی کوردستان پشکێکی بەرچاوی لە کۆی هەناردەی وڵاتەکەدا هەبووە.
بەپێی ئامارە فەرمییەکان، لە مانگی تشرینی دووەمدا عێراق بە تێکڕا ١٠٦ ملیۆن و ٥٩٣ هەزار و ٣٥٢ بەرمیل نەوتی هەناردە کردووە. داهاتی بەدەستهاتوو لەم فرۆشە گەیشتووەتە ٦ ملیار و ٥٩٥ ملیۆن و ٣٩١ هەزار دۆلار. تێکڕای هەناردەی ڕۆژانەش بە ٣.٥ ملیۆن بەرمیل خەمڵێنراوە.
گرنگترین خاڵی ئامارەکە، دەرکەوتنی نەوتی هەرێمی کوردستانە لە لیستی هەناردەی فەرمیدا، کە بڕەکەی ٧ ملیۆن و ٥٨٣ هەزار و ٧٣٣ بەرمیل بووە و لە ڕێگەی بەندەری جەیهانی تورکیاوە ڕەوانەی بازاڕەکانی جیهان کراوە.
ئەمە لە کاتێکدایە کە پاش دوو ساڵ لە ڕاگرتن، لە ٢٧ی ئەیلوولی ٢٠٢٥ـەوە هەناردەکردنی نەوتی هەرێم بە فەرمی دەستیپێکردووەتەوە.
وەزارەتی نەوت وردەکاریی دەروازەکانی هەناردەکردنی بەم شێوەیە پۆلێن کردووە:
بەندەری بەسرە: ٩٨ ملیۆن و ٧٠٩ هەزار و ٧٥٩ بەرمیل.
بەندەری جەیهان (نەوتی هەرێم): ٧.٥ ملیۆن بەرمیل.
هەناردە بۆ ئوردن: ٢٩٩ هەزار و ٨٢٤ بەرمیل.
ئەم ئامارانە نیشاندەری سەقامگیربوونی پرۆسەی هەناردەکردن و هەماهەنگی نوێی نێوان هەولێر و بەغدادن لە کەرتی وزەدا، کە چاوەڕوان دەکرێت کاریگەریی ئەرێنی لەسەر بودجەی گشتیی وڵات هەبێت.
خشتەی بەراوردکاری هەناردە و داهاتی نەوتی عێراق (٢٠٢٥)
بڕگەکان مانگی تشرینی یەکەم (١٠) مانگی تشرینی دووەم (١١) گۆڕانکاری
کۆی هەناردە (بەرمیل) ٩٩.٢ ملیۆن بەرمیل ١٠٦.٥ ملیۆن بەرمیل ٧.٣ ملیۆن بەرزبووەتەوە
پشکی نەوتی هەرێم ٣.١ ملیۆن بەرمیل ٧.٥ ملیۆن بەرمیل ٤.٤ ملیۆن زیادی کردووە
داهاتی گشتی (دۆلار) ٦.١ ملیار دۆلار ٦.٥ ملیار دۆلار ٤٠٠ ملیۆن زیادی کردووە
تێکڕای هەناردەی ڕۆژانە ٣.٢ ملیۆن بەرمیل ٣.٥ ملیۆن بەرمیل ٣٠٠ هەزار بەرمیل زیادی کردووە

شیکردنەوەی خێرا بۆ گۆڕانکارییەکان:
١. هەڵکشانی پشکی هەرێم: وەک لە ئامارەکاندا دەردەکەوێت، پشکی نەوتی هەرێمی کوردستان لە مانگی تشرینی دووەمدا بە ڕێژەی زیاتر لە ١٠٠% زیادی کردووە بەراورد بە مانگی تشرینی یەکەم. ئەمەش نیشانەی ئەوەیە کە پرۆسەی هەناردەکردنەکە لە ڕێگەی بەندەری جەیهانەوە خەریکە دەگەڕێتەوە سەر ئاستی جاران.
٢. زیادبوونی داهات: سەرەڕای ناجێگیریی نرخەکانی نەوت لە بازاڕی جیهانی، بەڵام عێراق توانیویەتی ٤٠٠ ملیۆن دۆلار داهاتی زیاتر بەدەستبهێنێت، کە هۆکاری سەرەکییەکەی زیادبوونی بڕی هەناردەکراو بووە (بەتایبەت نەوتی هەرێم).
٣. جێگیربوونی هەناردەی باشوور: هەناردەی بەندەری بەسرە لە ئاستێکی جێگیردا ماوەتەوە، ئەمەش واتای ئەوەیە زیادبوونەکە ڕاستەوخۆ پەیوەندی بە چالاکبوونی کێڵگەکانی باکوور و هەرێمی کوردستانەوە هەیە.
خاڵێکی گرنگ: ئەگەر ئەم ڕەوتی بەرزبوونەوەیە بەردەوام بێت، پێشبینی دەکرێت لە مانگی کانوونی یەکەم (١٢)دا، کۆی داهات بگاتە نزیکەی ٧ ملیار دۆلار، ئەمەش یارمەتیدەرێکی گەورە دەبێت بۆ حکومەتی عێراق و هەرێم لە چارەسەرکردنی کێشەی بودجە.

بابەتی هاوشێوە