سەرۆکایەتی کۆمار بەبۆنەی تێپەڕبوونی 20 ساڵ بەسەر پەسەندکردنی دەستوری عیراق راگەیەندراوێکی بڵاوکردەوە

15.10.2025
جەماوەر نیوز
سەرۆکایەتی کۆمار بەبۆنەی تێپەڕبوونی 20 ساڵ بەسەر پەسەندکردنی دەستوری عیراق راگەیەندراوێکی بڵاوکردەوە و تیایدا هاتووە، ئەم رۆژە وەرچەرخانێکی نیشتمانی بوو لە پرۆسەی بنیاتنانی دەوڵەتی هاوچەرخی عیراق و گواستنەوەی لە رژێمێکی ناوەندی تۆتالیتارییەوە بۆ سیستمێکی دیموکراسی، فیدراڵی و پەرلەمانی، کە ویستی گەل و بنەمای سەروەری خۆیان بەسەر خاک و نیشتمانەکەیاندا بەرجەستە بکات.

دەقی راگەیەندراوەکەی سەرۆکایەتی کۆمار: 
لە 15ی ئۆکتۆبەری 2005 گەلەکەمان لەڕیفراندۆمێکی مێژوویی جەماوەریدا ڕای خۆی دەربڕی و دەستووری کۆماری عێراقی پەسەند کرد ئەم ڕۆژە وەرچەرخانێکی نیشتمانی بوو لەپرۆسەی بنیاتنانی دەوڵەتی هاوچەرخی عێراق و گواستنەوەی لەڕژێمێکی ناوەندی تۆتالیتارییەوە بۆ سیستمێکی دیموکراسی، فیدراڵی پەرلەمانی کەویستی گەل وبنەمای سەروەری خۆیان بەسەر خاک و نیشتمانەکەیاندا بەرجەستە بێت.

دەستوور بەرھەمی ھەڵبژاردنێکی نیشتمانی ئازاد و بەرپرسیارانە بوو، ھەروەھا دەرئەنجامی کۆدەنگییەکی ھەمەلایەنەی کۆمەڵایەتی و سیاسی بوو کە ھەموو پێکھاتەکانی گەلی عێراقی لە عەرەب، کورد، تورکمان، کریستیان  - و پێکھاتەکانی دیکەی کۆکردەوە ، بۆ پێکھێنانی ئەو گرێبەستە کۆمەڵایەتی و سیاسییەی کەژیانی گشتی ڕێکدەخات و ماف و ئەرکەکان مسۆگەر دەکات و بنەمای ھاوبەشی لەبەڕێوەبردنی دەوڵەت و پاراستنی یەکگرتوویییەکەیدا چەسپاند.
هەر بەم بۆنە نیشتمانییەوە، سەرۆکایەتی کۆمار دووپاتی دەکاتەوە کە عێراقییەکان جگە لەبژاردەی دەستووری بۆ چارەسەرکردنی ناکۆکی و کێشەکان هیچ بژاردەیەکی دیکەیان نییە، پابەندبوون بەدەستوور و جێبەجێکردنی بڕگەکانی، چ دەق و چ ناوەڕۆک بێت، تاکە ڕێگایە بۆ پاراستنی سیستمی دیموکراسی و پاراستنی یەکگرتوویی وڵات.

 هەروەها جەختیش دەکەینەوە کە ئەو گۆڕانکارییە دەستورییەی کە عێراق بیست ساڵ لەمەوبەر گەواهیدەری بوو، وەرچەرخانێکی بنەڕەتی بوو لە سیستمێکی ناوەندی تۆتالیتارییەوە کەبڕیارەکانی دەوڵەتی قۆرخ دەکرد بۆ سیستمێکی فیدراڵی دیموکراسی لەسەر بنەمای دابەشکردنی دەسەڵاتەکان و دەستەبەرکردنی بەشداریکردن و ڕێزگرتن لەفرەچەشنی و فرەیی لە چوارچێوەی یەکێتی نیشتمانیدا.

لەبیستەمین ساڵیادی پەسەندکردنی دەستووری کۆماری عێراق، سەرۆکایەتی کۆمار داوا لە ئەنجوومەنی نوێنەران دەکات، ئەو پڕۆژە یاسایانە پەسەند بکات کەپێشکەشی ئەنجوومەنی بەڕێزی کردووە، وەک یاسای دادگای فیدراڵی، یاسای دەستەی باڵای یارمەتیدانی ژنان، یاسای ئەنجومەنی باڵای ئاو، یاسای هەموارکردنی یەکەمی یاسای ماددە هۆشبەرەکان و ماددە دەروونییەکان، یاسای خەڵاتی داهێنەری عێراق، یاسای دابەشکردنی زەوییە نیشتەجێبوونەکان، یاسای ئەنجومەنی فیدراڵ، یاسای وەرگرتنەوەی داهاتی گەندەڵی، جگە لەچەند پڕۆژە یاسای وەک یاسای هەڵوەشاندنەوەی بڕیارەکانی ئەنجومەنی فەرماندەیی شۆڕشی هەڵوەشاوە.
 هەروەها داوا لە هێزە سیاسییەکان و دەسەڵاتەکانی یاسادانان و جێبەجێکردن دەکەین کاربکەن بۆ خێراکردنی تەواوکردنی ئەو یاسایانەی لە دەستووردا دیاریکراون وەک  جێبەجێ کردنی ماددەی 140ی دەستوور و یاسای نەوت و گاز، بۆ دەستەبەرکردنی دادپەروەری دەستووری و سەقامگیری نیشتیمانی.
گەلی عێراقی خۆشەویست...
بنیاتنانی سیستمێکی دەستووری دیموکراسی دوای دەیان ساڵ دەسەڵاتی تۆتالیتاری ئاسان نەبوو، بەڵام ئیرادەی عێراقیەکان لە ئاستەنگەکان بەهێزتر بوو، بەردەوامیشە لەپێشکەوتنی بەردەوام بە ئاراستەی چەسپاندنی دەوڵەتی دامودەزگا و یاسا.
دەستووری کۆماری عێراق یەکێکە لە دەستوورە پێشکەوتووەکان، لەگەڵ بنەماکانی مافی مرۆڤ و دیموکراسیدا یەکدەگرێتەوە و گەواهیدەری ئەزموونێکی پێشەنگ لە ناوچەکەدا دەکات.
لەکۆتاییدا داوای یەکبوون و یەکڕیزیی نێوان گەلەکەمان دەکەین، لە باشووری عێراقەوە تا هەرێمی کوردستان و لە ڕۆژهەڵاتەوە بۆ ڕۆژئاوا، بۆ ئەوەی عێراق وەک نیشتمانێکی ئازاد و یەکگرتوو بۆ هەموو هاووڵاتیانی بێت.
هەموو ساڵێک عێراق و گەلەکەی سەرفراز بن.
سەرۆکایەتی کۆمار
بەغداد – ١٥ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٥

بابەتی هاوشێوە

زۆرترین خوێندراو

  • ڕۆژ
  • هەفتە
  • مانگ